De Chinese cellist Yibai Chen is slechts 22 jaar oud, maar won al heel wat internationale prijzen. Memorabel was zijn passage op de Koningin Elisabethwedstrijd, waar hij in 2022 de tweede prijs behaalde. Binnenkort komt hij terug naar België voor een concert op zaterdag 21 oktober onder leiding van emiritus dirigent Hugh Wolff. Een interview met de jonge virtuoos, die verderop in het seizoen ook een wereldpremière brengt!

Kijk je er naar uit om terug te keren naar Bozar?

Jazeker! Het gaat erg bijzonder aanvoelen om opnieuw het Eerste celloconcerto van Shostakovich uit te voeren, het werk dat ik ook al in de finale van de Koningin Elisabethwedstrijd speelde. Ik kijk er ook enorm naar uit om opnieuw samen te spelen met de muzikanten van het Belgian National Orchestra, met wie ik niet de finale speelde, maar wel heel wat laureatenconcerten. Als je een concerto uitvoert, moet je als solist samen met het orkest een team vormen, en dat lukt heel goed met de muzikanten van het Belgian National Orchestra. Enkele sectieleiders heb ik intussen ook al wat beter leren kennen, zoals bijvoorbeeld cellist Olsi Leka en altviolist Marc Sabbah. Twee geweldige solisten!

Wat vind je zo speciaal aan Shostakovich’ Eerste celloconcerto, een van de moeilijkste stukken uit het cellorepertoire?

Het meest bijzondere – en ook moeilijkste – deel is voor mij de derde (en voorlaatste) beweging: één grote cadens, zonder begeleiding van het orkest. Dat is het moment waarop je enkel zelf spreekt, waarop je helemaal alleen bent en je de eenzaamheid voelt. Toch kan je net in dit deel een speciale atmosfeer creëren en het publiek uitnodigen om Shostakovich’ leven te voelen. Thema’s uit alle andere delen vind je terug in dit deel. Shostakovich heeft variaties gemaakt op die thema’s, ze door elkaar gemengd en op het einde wordt het supergek. Na die waanzin begint het vierde deel ‘attacca’: er wordt zonder pauze verdergespeeld. Typerend aan dit concerto is ook dat het alle negatieve emoties bevat die je je maar kunt voorstellen. Toch eindigt het met een majeur akkoord. Ik denk dat Shostakovich hiermee wou aanduiden dat, wat er ook gebeurt, we uiteindelijk zullen terugkeren naar een hoopvolle plek, naar vrede.

Waarom zouden mensen naar deze uitvoering van het concerto moeten komen luisteren?

Sinds de finale van de Koningin Elisabethwedstrijd heb ik met Shostakovich’ Eerste celloconcerto een hele weg afgelegd. Het zal interessant zijn om het verschil te horen! Deze keer breng ik ook een ander instrument mee: een zeer goede cello gemaakt door Giuseppe Guadagnini. Ik kijk er ook naar uit om het concerto niet met het Brussels Philharmonic, maar met het Belgian National Orchestra te spelen, met Hugh Wolff als dirigent.

Op het Fête de la Musique-concert (21 juni 2024) zal je dit seizoen een tweede keer samenspelen met de muzikanten van het Belgian National Orchestra. Daarbij breng je de wereldpremière van Sehnsucht, een celloconcerto van de Belgische componist Piet Swerts. Hoe bereid je je hier op voor?

Ik begin met het proberen te begrijpen van de taal van de componist. Muziek is immers een soort taal en elke componist heeft een andere stijl. Dan lees ik de partituur en probeer wat harmonieën uit op de piano. Dat is hoe ik het gevoel waarnaar ik op zoek ben begrijp en hoor. Wanneer je die harmonieën speelt op de piano, moet je als de componist zelf zijn, die het werk probeert te schrijven. Je ervaart als het ware welke weg of houding hij in zijn hoofd had wanneer hij aan het schrijven was. Eens je de partituur heb geleerd, is de volgende stap het gebruiken van je verbeelding. De titel bijvoorbeeld, Sehnsucht, betekent ‘verlangen’. Maar verlangen naar wat? Je moet je verbeelding gebruiken om je klank te veranderen in een specifiek verlangen.

Wat is je diepste doel of ambitie bij het maken van muziek?

Als muzikant wil ik tijdens de uitvoering een heel persoonlijke band creëren tussen het publiek en de componist. Ik wil dus niet per se dat mensen naar mij luisteren, maar ik wil dat ze naar de componist luisteren, dat ze voelen wat de muziek zelf brengt. Dat is volgens mij onze taak als uitvoerders. Het is onze missie. Ik probeer mezelf er altijd aan te herinneren dat we de ideeën van de componisten moeten respecteren, terwijl we tegelijkertijd ook onze eigen individualiteit behouden. Tussen ons, uitvoerders, de componist en het publiek bestaat er een soort spirituele verbinding.

Info & tickets voor het concert op 21 oktober

Door Thomas Clarinval